Prawna ochrona ptaków.
Paweł T. Dolata
Zgodnie z § 8 pkt 2 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 7 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r. poz., 1348), usuwanie gniazd ptasich jest dopuszczalne z obiektów budowlanych w okresie od 16 października do końca lutego, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa lub sanitarne. Jest to wyjątek powszechny, wynikający
z samych przepisów prawa.
Zniszczenie (zabicie) objętego ochroną gatunkową ptaka stanowi istotną szkodę przyrodniczą
i jest przestępstwem z art. 181 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 ze zm.), zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 2. Jeśli zniszczenia zwierząt dokonano w znacznych rozmiarach (np. zniszczenie dużej kolonii jerzyków), jest ono kwalifikowane z art. 181 § 1 kodeksu karnego i zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Wszystkie bez wyjątku ptaki i inne zwierzęta domowe i dzikie w Polsce podlegają poza powyższymi przepisami także ochronie humanitarnej, na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. 2013 r. poz. 856). Zakazuje ona niehumanitarnego i nieuzasadnionego zabijania zwierząt oraz znęcania się nad nimi, nakładając w art. 35 za takie działanie sankcję grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku (w przypadku szczególnego okrucieństwa - do lat 2). Tak kwalifikowane jest np. zamurowywanie żywych zwierząt (ptaków, nietoperzy) w trakcie ocieplania budynku.
Planując tak poważną inwestycję jak remont czy docieplanie budynku należy z odpowiednim wyprzedzeniem rozważyć wszelkie aspekty prawne, tak wynikające z prawa budowlanego (o czym wie każdy inwestor i budowlaniec), jak i prawnej ochrony przyrody. Postępowanie zgodne z prawem jest obowiązkiem zarówno inwestora (właściciela, zarządcy), jak i wykonawców. Wszelkie przypadki łamania zakazów stanowią wykroczenie z art. 131 ustawy o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 627, ze zm.) i są z urzędu ścigane przez Policję
Bardzo ważnym dla inwestorów aktem prawnym jest ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. Nr 75, poz. 493), wprowadzająca do polskiego porządku prawnego wskazania Dyrektywy 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu (tzw. Dyrektywa Odpowiedzialnościowa). Ustawa dotyczy szkód znaczących dla poszczególnych gatunków, a takimi są dla jerzyka, wróbla i pustułki, likwidacje ich siedlisk lęgowych w budynkach w wyniku remontu lub docieplania. Zarazem dotyczy wszelkich podmiotów (osób fizycznych, osób prawnych, jednostek nie posiadających osobowości prawnej), których działalność spowodowała lub może spowodować znaczące zmiany w środowisku. Na takich podmiotach ciąży obowiązek działań zapobiegawczych w celu zapobieżenia wystąpienia skutków niekorzystnych dla środowiska (np. ptaków i ich siedlisk). Jeśli szkody takie nastąpią, należy powiadomić Wydział Ochrony Środowiska w Głogowie lub Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska.
Organ ochrony przyrody dokonuje ich oceny, zatwierdza działania naprawcze i określa zakres monitoringu zagrożeń. Na podstawie tego sprawca podejmuje środki zaradcze.
